Buiten de boot

Gisteren was, wegens technisch onderhoud, de gangway voor een half uurtje gesloten. De gangway is de loopplank, de brug tussen wal en schip die normaal gesproken altijd open is. De met vangnetten omhangen stalen trap heeft al heel wat patiënten verwelkomd. Patiënten met angst en schaamte in hun ogen maar met hoop in hun hart. Mensen met een verhaal van ziekte, pijn en afwijzing. Zij hebben zich eerder gevoegd in de lange rij van wachtenden bij de screeningsdagen. Bij de grote screeningsdag hier in Pointe Noire, in het begin van deze outreach, vormde zich een rij van zo’n anderhalve kilometer opeengepakte mensen waaronder veel kinderen. Kleine Samele was daar niet bij. Waarschijnlijk huppelde zij toen nog vrolijk rond in het dorpje waar zij met haar moeder woonde, en speelde zij in en om de hut. Naar school gaat zij niet, maar ze is vast een goede hulp voor haar moeder. Haar leeftijd is onbekend; ze werd in eerste instantie ongeveer zes jaar geschat, maar dat werd later bijgesteld naar rond de tien jaar. Samele en haar moeder behoren tot een van de pygmeeënstammen die leven in de oerwouden van noordelijk Congo. Hoe haar familie van Mercy Ships gehoord heeft weet ik niet, maar afgelopen week klopte haar moeder aan de poort van de dock, de bewaakte kade waar het schip aan ligt. Ze was, met het meisje op de rug, op zoek naar hoop en genezing. In de opnametent werd duidelijk wat het meisje het spelen onmogelijk maakte: onder haar hoofddoekje verborg zij een enorme tumor die de omvang van haar gezichtje verdubbelde en haar lichaam uitteerde. Haar mama droeg haar, ondanks de sombere verwachtingen van de doktoren, met hoop in haar hart de loopplank op. Samele werd opgenomen in de isolatiekamer van D-ward. Niet vanwege iets besmettelijks, maar de aanblik en vooral de geur die om het meisje heen hing waren te indringend om hier te beschrijven. Daar wilden we de andere patiënten niet aan blootstellen, evenmin als het meisje aan de blikken van medepatiënten. Bovendien was de aparte kamer een rustige plek om de verdrietige boodschap te brengen; de tumor bleek kwaadaardig, zeer agressief en snel groeiend. Het meisje is helaas niet te behandelen in dit land maar ook niet door de artsen van Mercy Ships. Onze hulp ‘beperkt’ zich tot de electieve en curatieve chirurgie, dat wil zeggen gepland en in principe leidend tot genezing. Zo valt kleine Samele buiten de boot van ‘hope and healing’ .. We hebben weliswaar een klein team dat palliatieve zorg biedt buiten het schip, maar dit gezinnetje woont veel te ver weg om haar regelmatig te kunnen bezoeken.
Mijn collega met wie ik vanmorgen zat te ontbijten vertelde me dit verhaal toen ik vroeg hoe haar avonddienst gisteren was geweest. “Good but sad” antwoordde ze op die vraag waarna het verhaal van Samele ter ontbijttafel kwam. Ik heb het meisje zelf niet verpleegd vanwege twee vrije dagen. Ik ving slechts een glimp van haar op toen ik haar en haar mama vanmorgen tegenkwam op de trappen richting de gangway. Ze droeg Samele de loopplank weer af; het meisje op de rug, twee tassen in haar beide handen. Met wat schamele eigen spullen denk ik en met hopelijk veel medicijnen en verbandmiddelen om de komende tijd nog zo draaglijk mogelijk voor haar te maken. De aanblik van dit opgegeven kind op de rug van haar huilende moeder, en de geur die beiden omhulde, staat op mijn netvlies en in mijn geheugen gegrift.
Zo is niet elk verhaal hier een ‘successtory’, net zo min overigens als dat thuis het geval is. Dat vergt veel van ons als behandelend team en maakt mijn verblijf hier soms pittig. Toch blijkt steeds weer dat hoe intenser de pijn van de patënten hier soms is, des te meer liefde ik kwijt kan aan de mensen.
We hebben geprobeerd de situatie uit te leggen aan Samele en haar moeder. Dat kon helaas maar heel beperkt en moest soms met handen en voeten omdat zij alleen een lokale, hier onbekende, taal spraken. Maar de taal van liefde en gebed vereist geen kennis van het Kituba of Lingala, die taal is universeel. Dat geeft ‘hope’ als er geen ‘healing’ meer is.